Ekonomistler, yapay zekanın hayatımıza girmesi ve lanse edilen faydalardan çok sayıda insan yerine az sayıda kişinin faydalanması halinde benzer bir durumun yaşanabileceğini söylüyor.
MIT Sloan School of Management’ta küresel ekonomi ve yönetim profesörü olan Simon Johnson, “Yapay zekanın büyük bir potansiyeli var, ancak her iki yöne de gitme potansiyeli var”diyor.
“İŞİN İÇİNDEYİZ”
AI destekçileri, zenginlik yaratacak ve yaşam beklentisini artıracak bir üretkenlik sıçraması tasavvur ediyor.
ABD FİYATIYLA YENİ GÜÇ
Danışmanlık firması McKinsey, Haziran ayında AI’nın yılda 14 trilyon ila 22 trilyon dolar arasında maliyet üretebileceğini varsaydı. bu en yüksek sayı kabaca ABD ekonomisinin mevcut büyüklüğüne tekabül ediyor.
Bazı tekno-iyimserler daha da ileri giderek yapay zekanın robotlarla birlikte insanlığı sıkıcı görevlerden kurtaracak ve bizi daha üretken ve rahat bir hayata sokacak teknoloji olduğunu savunuyorlar.
Yine de, tüm sektörlerde istihdamı yok etme potansiyeli de dahil olmak üzere geçim kaynakları üzerindeki etki konusunda endişeler var.
VERİMLİLİK GERÇEKTEN BİR FAYDA SAĞLAR MI?
Bu acelenin yersiz olmadığı söyleniyor; Tarih, teknolojik ilerlemelerin ekonomik etkilerinin genellikle bilinmez, eşitsiz ve bazen düpedüz korkunç olduğunu gösteriyor.
Johnson ve bir başka MIT ekonomisti Daron Acemoğlu tarafından bu yıl yayınlanan bir kitap, pulluklardan otomatik ödeme kiosklarına kadar bin yıllık teknolojiyi, istihdam yaratma ve zenginliği yaymadaki başarıları açısından inceledi.
18. YÜZYILDA GELİŞEN TEKNOLOJİ, 19. YÜZYILDA GÜNEY AMERİKA’DA KÖLELİĞİN YAYILMASINI KOLAYLAŞTIRDI
18. yüzyılda iplik makinası tekstil endüstrisinin otomasyonunda kilit bir rol oynarken, daha zorlu koşullarda daha uzun çalışma saatlerine yol açtığını gördüler. Mekanik çırçır makineleri, 19. yüzyılda Güney Amerika’da köleliğin yayılmasını kolaylaştırdı.
Üretilen servetin çoğu bir avuç milyardere giderken, birçok yeni iş pozisyonu yarattı. Bir zamanlar övülen üretkenlik kazanımları birçok ekonomide yavaşladı.
Fransız bankası Natixis’in Haziran ayında yayınladığı bir araştırma notuna göre bunun nedeni, internet gibi yaygın bir teknolojinin bile pek çok kesime dokunmaması ve yarattığı işlerin birçoğunun düşük vasıflı olması.
“Sonuç: Yapay zekanın iş gücü üretkenliği üzerindeki etkilerini tahmin ederken dikkatli olmalıyız”uyardı.
DEVLETLERİN YAPAY ZEKA YARIŞI TEMEL GERÇEK YARIŞINA DÖNÜŞEBİLİR
Bir yandan, hükümetler giderek daha gevşek düzenlemelerle yapay zekaya yatırım yapmak için rekabet ederken “dibe doğru yarış” risk belirtilmiştir. Öte yandan bu yatırımı çekmenin sakıncalarının birçok fakir ülkeyi geride bırakacak kadar yüksek olabileceğinden bahsedildi.
Paris merkezli Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) İstihdam, Çalışma ve Sosyal İşler Direktörü Stefano Scarpetta. “Doğru altyapıya, yani büyük bir bilgi işlem kapasitesine sahip olmanız gerekiyor”söz konusu.
ÇALIŞANIN GÜCÜNÜ ETKİLEYEBİLİR
MIT’den Johnson’a göre, 19. yüzyıl İngiltere’sinde hızlı bir demokratik reform çağında demiryollarının gelişi, daha geniş bir topluluğun, taze yiyeceklerin daha hızlı taşınması veya eğlence hedefli seyahatin ilk tadı yoluyla bu gelişmelerden yararlanmasını sağladı.
Başka yerlerdeki benzer demokratik kazanımlar, milyonlarca insanın 20. yüzyıl boyunca teknolojik ilerlemenin meyvelerinden faydalanmasına yardımcı oldu. Ancak Johnson, bunun son kırk yıla damgasını vuran saldırgan hissedar kapitalizmiyle değişmeye başladığını savunuyor.
1980’lerden önce sahip oldukları etkinin çoğunu kaybeden personel kümeleri, yapay zekayı işçi haklarına ve istihdama yönelik potansiyel bir tehdit olarak tanımlıyor. Örneğin, yapay zekanın yönlendirdiği işe alma ve işten çıkarma kararları üzerinde insan kontrolü yoksa bunun olumsuz sonuçlara yol açabileceğinden bahsediliyor.
YAPAY ZEKA ENDİŞELER, BİLE FAYDALAR YARATABİLİR
Birleşik Krallık Sendikalar Kongresi istihdam hakları politikası başkanı Mary Towers, “İşyerinde teknoloji hakkında yasal tavsiye alma ve toplu pazarlık yapma hakları var”öneminden bahsetti.
Temmuz ayında yaklaşık 5.300 çalışanla yapılan bir OECD anketi, yapay zekanın iş tatmini, esenlik ve fiyatlara fayda sağlayabileceği gibi mahremiyete yönelik riskler oluşturabileceğini, işyerindeki önyargıları güçlendirebileceğini ve insanları çok çalışmaya itebileceğini öne sürdü.
johnson, “Asıl soru şu: Yapay zeka mevcut eşitsizlikleri daha da kötüleştirecek mi yoksa çok daha adil bir duruma geri dönmemize gerçekten yardımcı olabilecek mi?”söz konusu.
